• Als er nu Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn, dan zou de VVD zes zetels minder krijgen; D66 zou juist een zetel winnen.
  • Dat blijkt uit een peiling van bureau Peil.nl van Maurice de Hond.
  • Na het voor Mark Rutte desastreus verlopen debat van afgelopen donderdag is de vraag of er nog een kabinet valt te vormen met Rutte als premier.

Het voor demissionair premier Mark Rutte desastreus verlopen debat over de uitgelekte notitie over CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft een schokeffect veroorzaakt in het electorale landschap.

Als er nu Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn, dan zou de VVD zes zetels minder krijgen dan de partij in maart tijdens de verkiezingen behaalde, namelijk 28 in plaats van 34. Dat stelt bureau Peil.nl van Maurice de Hond, dat grotendeels zaterdag bijna 4.000 mensen ondervroeg.

D66 zou er daarentegen nog 1 zetel erbij krijgen, waardoor deze partij in de virtuele stand van zaken op 25 zetels zou uitkomen: een (virtueel) verschil van 3 zetels met de VVD. De PVV zou een zetel verliezen en het CDA zou gelijk blijven.

Peil.nl koppelt het virtuele zetelverlies van de VVD aan het gedoe rondom de mislukte verkenning van de afgelopen dagen. Rutte overleefde een Kamerdebat daarover met moeite. Dat draaide om de vraag wie met de toenmalige verkenners Ollongren en Jorritsma had gesproken over de positie van het kritische Kamerlid Pieter Omtzigt.

Uit de gespreksverslagen bleek dat Rutte dat was geweest. De demissionair premier zei dat hij zich dat niet meer kon herinneren. De oppositie diende een motie van wantrouwen in, zijn beoogde coalitiepartners D66 en CDA kwamen met een motie van afkeuring.

Ruim de helft van Nederlanders had Rutte motie van wantrouwen gegeven

In de enquête van De Hond is de deelnemers ook voorgelegd wat zij gedaan zouden hebben als zij in de Tweede Kamer hadden gezeten en over de twee moties hadden moeten stemmen.

Ruim de helft (54 procent) van de Nederlanders had dan voor de motie van wantrouwen gestemd, 26 procent ook voor de motie van afkeuring. Ook onder de kiezers van de VVD zou 37 procent voor één van de twee moties gestemd hebben en 20 procent van de Nederlanders zou voor geen van de twee moties gestemd hebben.

De deelnemers is ook gevraagd of de partij waarop ze hebben gestemd aan een nieuw kabinet zou moeten meedoen als Rutte premier zou worden.

Bij de kiezers van de huidige drie regeringspartners is een meerderheid die vindt dat die partij niet met Mark Rutte moet gaan regeren: D66 (68 procent), CDA (57 procent) en ChristenUnie (57 procent).

Van de kiezers van JA21 vindt 51 procent van wel, en bij de VVD stemmers vindt 77 procent dat de VVD kan regeren met Rutte als premier.

De Hond vroeg mensen ook naar hun voorkeur als bepaalde componenten worden toegevoegd. Als er een Lijst Pieter Omtzigt zou zijn, dan zou die 27 zetels krijgen. In die hypothetische situatie zijn dat meer dan de VVD, die zou dan op de tweede plaats belanden, met 26 zetels.

Precaire politieke situatie: kan Rutte nog premier worden?

De politieke situatie is bijzonder precair na het debat van afgelopen donderdag. Zaterdag gaf de ChristenUnie bij monde van partijleider Gert-Jan Segers aan niet in een kabinet te stappen dat door Mark Rutte wordt geleid.

De ChristenUnie heeft vrijdagnacht net als D66 en CDA vóór de motie van afkeuring gestemd, maar niet voor de motie van wantrouwen tegen Rutte. Toch wil Segers nu niet meer verder met Rutte.

Hiermee blijft ogenschijnlijk alleen nog een minderheidscombinatie van VVD, D66 en CDA over om een kabinet te vormen met Rutte als premier. De overige partijen hebben immers voor de motie van wantrouwen gestemd, waarmee ze te kennen hebben gegeven dat ze van Rutte af willen.

Voor D66 en het CDA is het politiek riskant om alsnog met Rutte door te gaan, nu beide partijen ook zware kritiek hebben geleverd op de VVD-voorman via de motie van afkeuring.

In theorie kan ook een andere partij dan de grootste partij de premier leveren. Dit brengt Sigrid Kaag van D66 in beeld, maar de vraag is of de VVD dan wil meedoen aan een kabinet, aangezien de partij in dat geval zonder Rutte als boegbeeld regeringsverantwoordelijkheid moet dragen.

Aan de andere kant: als de partijen er niet uitkomen en er nieuwe verkiezingen zouden komen, dreigt volgens Peil.nl dus fors verlies voor de VVD. Bij het CDA zou dan enorme druk ontstaan om Pieter Omtzigt als lijsttrekker naar voren te schuiven in plaats van Wopke Hoekstra.

Lees meer over de Nederlandse politiek: